şeytan ayrıntıda gizlidir ne demek?

"Şeytan ayrıntıda gizlidir", gizem ve detayları yakalamak manasına gelen bir tür anonim deyiştir.¹ Bazı şeylerin ilk bakışta fark edilemeyecek kadar basit olmadığına atıf yapar, gerçek mana ve anlamı bulabilmenin beklenenden daha çok efor ve zaman gerektirebileceğini karşılık gelir.² Detayların önemli olduğu ve yapılan işin eksiksiz biçimde yapılması gerektiği manasına gelen "Tanrı ayrıntılardadır" deyişinden türediği düşünülmektedir.³

Köken

"Tanrı ayrıntılardadır" deyişi birçok kişiye atfedilmektedir, bir örnek olarak Alman mimar Ludwig Mies van der Rohe'nin (1886–1969) The New York Times{{'}}taki ölüm ilanında bu ifadeye rastlanır. Bu ifadenin Alman sanat tarihçisi Aby Warburg'un (1866–1929) favori deyişlerinden biri olduğu, onun biyografisini yazan E. H. Gombrich tarafından aktarılır. Çok daha erken bir kullanımına Gustave Flaubert (1821–1880) ile rastlanır: "Le bon Dieu est dans le détail" ("iyi Tanrı ayrıntıdadır"). Bu örneklere rağmen söylemin ilk kim tarafından üretildiği belirsizdir.⁴

"Şeytan ayrıntıda gizlidir" deyişine ise 1963 ve 1965 tarihli savaş sonrası Avrupa entegrasyonlarında rastlanır.⁵⁶ 1969'da bir atasözü olarak kabul gördüğüne rastlanır.⁷ Bartlett'in Alıntıları{{'}}nda deyişin anonim olduğu yazılıdır.⁸ New York Times{{'}}ta 1989 tarihli bir yazıda "Tanrı" ve "Şeytan"ın girift kullanımı, yani her iki sözcüğün birbiri yerine kullanılmış olduğu yazılıdır ve hangi sözcüğün daha erken bir kullanıma sahip olduğunu belirlemenin zorluğuna değinilir.⁹

"Tanrı ayrıntılardadır" deyişine Almanca metinlerde "Gott steckt im Detail" şeklindeki eşdeğer bir kullanımla 1934 yılında rastlanır. "Şeytan ayrıtıda gizlidir" deyişine denk düşen "Der Teufel steckt im Detail" deyişine de 1951'de rastlanır.¹⁰

Çeşitlenmeler

Deyişin farklı kullanımlarında tekil (ayrıntıda) ve çoğul (ayrıntılarda) şekline rastlanır.¹¹ Amerika Birleşik Devletleri Temsilciler Meclisi Başkanı Nancy Pelosi de 2020 yasamalarından birindeki teklifin daha ince noktalarına vurgu yapmak isterken "Şeytan ve melekler ayrıntılarda gizlidir" ifadesini kullanmıştır.¹² Yine yakın geçmişte bu deyişin "Gerçekler ayrıntılardadır" şekline de rastlanır.¹³

Türkçede kullanım

Google Kitaplar'dan erişilebildiği üzere, Türkçede "Şeytan ayrıntıda gizlidir" deyişinin erken bir örneğine Millı̂ Folklor Araştırma Dairesi'nin Türk Halkbilim Araştırmaları Yıllığı{{'}}nın 1977 tarihli 4. cildinde rastlanır.¹⁴

Kaynakça

Orijinal kaynak: şeytan ayrıntıda gizlidir. Creative Commons Atıf-BenzerPaylaşım Lisansı ile paylaşılmıştır.

Titelman, Gregory, Random House Dictionary of Popular Proverbs and Sayings, Random House Reference, March 5, 1996 ↩
↩
↩
↩
↩
Newsweek . Volume 65, Part 1. Newsweek Inc. 1965, p. 173. ↩
Electrical Safety: Portable Tools and Mobile Appliances; Proceedings of a Symposium , International Labour Office, 1969, p. 102 ↩
Bartlett, John, Bartlett's Familiar Quotations: A Collection of Passages, Phrases, and Proverbs Traced to Their Sources in Ancient and Modern Literature. 17th ed., Little, Brown and Company. November 2002. ↩
↩
↩
↩
↩
↩
↩